2006-09-02 – Oosterbeek, 60e Airborne-wandeltocht

Op zaterdag 2 september 2006 vertrok de bus van W.I.E.G.O. met  39 wandelaars naar Oosterbeek om daar deel te gaan nemen aan de 60e Airborne-wandeltocht, die iedere 1e zaterdag van de maand september wordt gehouden. Ieder jaar organiseert de Politie Sportvereniging “Renkum” te Oosterbeek de Airborne-wandeltocht om hen te eren, die in september 1944 in deze omgeving zo heldhaftig hebben gestreden voor de bevrijding van ons land.

De wandeling is eerbetoon aan de 2000 Engelse en Poolse militairen die het leven lieten en begraven liggen op het Airborne-kerkhof in Oosterbeek. Tevens is het, met meer dan 30.000 deelnemers de grootste wandeldagtocht ter wereld. Omdat er afstanden zijn van 10, 15, 25 en 40 km., is het ook mogelijk om ongetraind deel te nemen. Je ziet dan ook vele gezinnen meedoen. Ook de allerkleinste, die nog in de kinderwagen liggen. Het is dan ook een tocht die voor iedereen aan te bevelen is.

Een toeslag wordt geheven over het inschrijfgeld en dit geld dient om de oud-strijders de gelegenheid te geven om bij de herdenking op 17 september aanwezig te kunnen zijn.

Het vertrek is vanuit sportpark “Hartenstein” gelegen achter het Airborne Museum.De route van de tocht voert langs de terreinen in de gemeente Renkum, waar de Airbornes landden, langs hun voormalige hoofdkwartier, hun stellingen, de plaatsen waar zij hun heldenstrijd streden, en langs het Airborne-kerkhof te Oosterbeek, waar zo velen van hen een laatste rustplaats hebben gevonden. De tennisbanen in het sportpark waren destijds door de Airbornes ingericht als krijgsgevangenkampen. Na de start wordt de Utrechtseweg opgelopen. Onder andere trokken de landingstroepen via de Utrechtseweg op in de richting Arnhem. Aan de Utrechtseweg, tegenover het gebouw “Hartenstein” staat het Airborne-monument, dat werd opgericht ter nagedachtenis aan de in september 1944 leverde heldenstrijd en aan de 2000 gesneuvelden en op het Airborne-kerkhof te Oosterbeek rustende leden van de 1e British Airborne-Division. Na de Utrechtseweg wordt via de Schelmseweg de weg langs de spoorlijn bereikt. De taluds waar men over heen gaat, zijn ontstaan in 1857 bij de uitgraving van de spoorweg Arnhem – Utrecht. Hier vormden de Duitsers een aanvalslinie tegen de gelande Airbornes. Veel van de door de R.A.F. uitgeworpen containers met voedsel en munitie kwamen hier terecht en vielen in Duitse handen. Lopen langs de spoorlijn wordt het Airborne-kerkhof gepasseerd. Op het Airborne-kerkhof rusten ongeveer 2000 Engelsen en Polen, die te Oosterbeek en omgeving tijdens de septemberdagen van 1944 zijn gesneuveld.

Bij het station van Oosterbeek wordt de spoorlijn gekruist en aan de andere aan de andere zijde evenwijdig aan de spoorlijn gelopen via de Bilderberglaan. De Bilderberglaan voert door de uitgestrekte bossen van de “Bilderberg”. In deze bossen kwamen tijdens de strijd in 1944 veel containers met voedsel, wapens, munitie enz. neer, die door vliegtuigen werden afgeworpen en bestemd waren voor de ingesloten troepen. Ongelukkigerwijze waren deze bossen toen reeds bezet door de aanvallende Duitse troepen. Via de bossen en heidevelden komt men Wolfheze binnen. Wolfheze, bekend om het grote psychiatrische ziekenhuis en het tehuis voor alleenstaande blinden, werd zwaar getroffen bij de landing op 17 september 1944. De route gaat over het terrein van het psychiatrisch ziekenhuis. Het parkoers voert daarna dwars over de landingsterreinen. Op de heide en de bouwlanden landden honderden zweefvliegtuigen en parachutisten. Vooral gedurende de laatste landingen werd veel last ondervonden van Duits afweervuur. Veel zweefvliegtuigen verongelukten dan ook. Hierna wordt het dorpje Heelsum bereikt. Aan het begin van de Bennekomseweg staat het “Airborne-monument”. Op de Koninginnelaan te Heelsum ziet men aan de rechterkant op een hoogte het eeuwenoude Nederlands Hervormde kerkje.

Vervolgens voert de route u langs de mooie wegen van Doorwerth. Voorbij Doorwerth komt men op de heuvelachtige terreinen van “Het Gelder Landschap”. Van de heuvels waar het in 1944 verwoestte hotel “De Duno” was gevestigd, heeft men een prachtig uitzicht over de Betuwe tot Nijmegen en verder tot Kleef en de daar gelegen heuvels en bossen. Langs de heuvels van “De Duno” richtten de Duitsers hun stellingen tegen Nijmegen en de Betuwe in. Na de heuvels wordt het plaatsje Heveadorp doorkruist. Hier stond vroeger de Hevea(rubber)fabriek. Na Heveadorp komt men op de Oude Oosterbeekseweg, die door de “Valckeniersbossen”naar “De Westerbouwing” leidt. De uitspanning “De Westerbouwing” werd door de oorlogshandelingen geheel vernield doch is in volle glorie herrezen. Aan de overzijde van de Rijn ligt het dorp Driel, waar de Polen tot steun der Engelsen landden. Na “De Westerbouwing” komt men op de Benedendorpsweg, die leidt langs de punten, waar de gevechten het hevigst zijn geweest. Ter hoogte van het Gasbedrijf is de plaats waar in de nacht van 25 op 26 september 1044 de laatste Airbornes, onder een geweldig Duits artillerievuur en onder dekking van eigen Artillerievuur uit Nijmegen, over de Rijn terugtrokken. Ongeveer tegenover het Gasbedrijf stond het mooie kasteel “Hemelse Berg”, dat echter door de oorlogshandelingen geheel is verwoest. De ruïne van het kasteel is later opgeruimd. Thans bevindt zich op dit terrein een modern verzorgings- en verpleeghuis van de stichting Zendings-diaconessenarbeid, waarvan het moederhuis gevestigd is in Amerongen.

Recht vooruit ziet men nu de spoorbrug over de Rijn. Deze spoorbrug werd door de Duitsers opgeblazen toen de Airbornes tot op enkele kilometers waren genaderd. Aan de Benedendorpsweg tegenover de Weverstraat ziet men het oudste kerkje van Oosterbeek, dat ook in de septemberdagen zwaar beschadigd werd. Opgravingen tonen aan dat hier reeds in de 9e eeuw een kapel stond. Het kerkje is weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke vorm opgebouwd. In de Weverstraat ziet men het pittoreske Zweiersdal. Bij terugkeer in Oosterbeek werden de wandelaars door muziekkorpsen en duizenden toeschouwers ingehaald. Zeker door het mooie weer gingen alle deelnemers uitermate tevreden weer naar huis.