2007-09-01 – Oosterbeek – Airborne Wandeltocht

Op zaterdag 1 september 2007 vertrok de bus van W.I.E.G.O. met 57 wandelaars naar Oosterbeek om daar deel te gaan nemen aan de 61e Airborne-herdenkings-wandeltocht, die iedere 1e zaterdag van de maand september wordt gehouden.

Het is met meer dan 30.000 deelnemers de grootste wandeldagtocht ter wereld. Omdat men tochten heeft van 10, 15, 25 en 40 km., is het ook mogelijk om ongetraind deel te nemen en men ziet dan ook vele gezinnen meedoen, waarbij ook de allerkleinsten, die nog in de kinderwagen liggen. Het is dan ook een tocht welke voor iedereen aan te bevelen is. Tevens wordt een toeslag op het inschrijfgeld gehouden en dit geld dient om de oud-strijders de gelegenheid te geven om bij de herdenking op 17 september aanwezig te kunnen zijn. Het vertrek was vanuit sportpark "Harten- stein" gelegen achter het Airborne Museum. Na de start wordt de Utrechtseweg opgelopen. Aan de Utrechtseweg, tegenover het gebouw "Hartenstein" staat het Airborne-monument, dat werd opgericht ter nagedachtenis aan de in september 1944 geleverde heldenstrijd en aan de 2000 gesneuvelden en op het Airborne- kerkhof te Oosterbeek rustende leden van de 1e British Airborne-Division. Na de Utrechtseweg wordt via de Schelmseweg de weg langs de spoorlijn bereikt en gevolgd. De taluds waar men over heen gaat, zijn ontstaan in 1857 bij de uit- graving van de spoorweg Arnhem – Utrecht. Hier vormden de Duitsers een aan- valslinie tegen de gelande Airbornes. Veel van de door de R.A.F. uitgeworpen containers met voedsel en munitie kwamen hier terecht en vielen in Duitse handen. Lopend langs de spoorlijn wordt het Airborne-kerkhof gepasseerd. Op het Airborne-kerkhof rusten ongeveer 2000 Engelsen en Polen, die te Ooster- beek en omgeving tijdens de septemberdagen van 1944 zijn gesneuveld. Bij het station van Oosterbeek wordt de spoorlijn gekruist en verder aan de andere zijde evenwijdig aan de spoorlijn gelopen en via de Bilderberglaan wandelt men door de uitgestrekte bossen van de "Bilderberg". In deze bossen kwamen tijdens de strijd in 1944 veel containers met voedsel, wapens, munitie enz. neer, die door vliegtuigen werden afgeworpen en bestemd waren voor de ingesloten troepen. Ongelukkigerwijze waren deze bossen toen reeds bezet door de aanvallende Duitse troepen. Via het fietspad ging men door de bossen en heidevelden naar Wolfheze. Wolfheze, bekend om het grote psychiatrische ziekenhuis en het tehuis voor alleenstaande blinden, werd zwaar getroffen bij de landing op 17 september 1944. De route gaat nu verder over het terrein van het psychiatrisch ziekenhuis. Daarna ging men over het golfterrein, waar in 1944 honderden zweefvliegtuigen en parachutisten landden. Daarna kwam men in Heelsum waar men in de Koninginnelaan het eeuwenoude Nederlands Hervormde kerkje zag staan om vervolgens verder te gaan naar Doorwerth.. Voorbij Doorwerth komen we op de heuvelachtige terreinen van "Het Gelders Landschap". Van de heuvels waar het in 1944 verwoestte hotel "De Duno" was gevestigd, heeft u een prach- tig uitzicht over de Betuwe tot Nijmegen en verder tot Kleef en de daar gelegen heuvels en bossen. Langs de heuvels van "De Duno" richtten de Duitsers hun stellingen tegen Nijmegen en de Betuwe in. Na de heuvels wordt het plaatsje Heveadorp doorkruist. Hier stonde vroeger de Hevea(rubber)fabriek. Na Hevea- dorp komen we op de Oude Oosterbeekseweg. die door de "Valckeniersbos- sen"naar "De Westerbouwing" leidt. De uitspanning "De Westerbouwing" werd door de oorlogshandelingen geheel vernield, doch is in volle glorie herrezen.

Aan de overzijde van de Rijn ligt het dorp Driel, waar de Polen tot steun der Engelsen landden. Na "De Westerbouwing" komen wij op de Benedendorps- weg die leidt langs de punten, waar de gevechten het hevigst zijn geweest. Ter hoogte van het Gasbedrijf is de plaats waar in de nacht van 25 op 26 september 1944 de laatste Airbornes, onder een geweldig Duits artillerievuur en onder dekking van eigen Artillerievuur uit Nijmegen, over de Rijn terugtrokken. Ongeveer tegenover het Gasbedrijf stond het mooie kasteel "Hemelse Berg", dat echter door de oorlogshandelingen geheel is verwoest. De ruïne van het kasteel is later opgeruimd. Thans bevindt zich op dit terrein een modern verzorgings- en verpleeghuis van de stichting Zendings-diaconessenarbeid, waarvan het moederhuis is gevestigd in Amerongen. Recht voor u ziet u de spoorbrug over de Rijn. Deze spoorbrug werd door de Duitsers opgeblazen toen de Airbornes tot op enkele kilometers waren genaderd. Aan de Benedendorps- weg tegenover de Weverstraat ziet u het oudste kerkje van Oosterbeek, dat ook in de septemberdagen zwaar beschadigd werd. Opgravingen tonen aan dat hier reeds in de 9e eeuw een kapel stond. Het kerkje is weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke vorm opgebouwd. In de Weverstraat ziet u het pittoreske Zweiersdal. Bij terugkeer in Oosterbeek werden de wandelaars door muziek- korpsen en duizenden toeschouwers ingehaald. Het meest opvallende aan de wandeltocht in Oosterbeek is, dat jong en oud aan de tocht deelnemen. Bij W.I.E.G.O. was de oudste deelneemster 81 jaar en de jongste 7 en zij liep in Oosterbeek voor de eerste maal de tocht van 15 kilometer, wat een zeer mooie prestatie was en ze had er geen enkele moeite mee.

Jef Maanders